Ինչպես սեփական վարքով պաշտպանել երեխայի իրավունքներն ու շահերը
Երբեմն մեծահասակներն ու ծնողներն իրենք էլ չեն նկատում, թե ինչպես են իրենց վարքով ազդում երեխայի հոգեկան ու ֆիզիական զարգացման և երեխայի անձի ձևավորման վրա։ Lինելով շտապես պատասխանատու երեխայի համար, երեխայից ուժեղ և երեխայի համար որոշում կայացնող՝ ծնողները հաճախ կորցնում են օբյեկտիվ լինելու կարողությունը և սկսում են իրավիճակին ավելի հաճախ նայել միայն իրենց տեսանկյունից։
Երեխայի հետ ներդաշնակ հարաբերություններ ունենալու համար անհրաժեշտ է հրաժարվել պայքարից ու հաշվի առնել երեխայի պահանջմունքները։ Պետք է պարզապես լսել երեխային։ Մասնագետները շեշտում են երեխաների ու մեծահասակների միջև հավասարությունը, ինչպես իրավունքների, այնպես էլ պարտավորությունների ոլորտում, հավասարություն, բայց ոչ նույնականացում։ Պարտականությունների ոլորտում հավասարությունը նշանակում է կիսել դրանք ըստ տարիքային ու ֆիզիկական հնարավորությունների։ Մասնագետները նաև զգուշացնում են, որ երեխաների հետ «Վերևից ներքև» զրուցելը բերում է նրան, որ երեխաներն իրենց հերթին «Վերևից ներքև» խոսում են մեծահասակների հետ։ Մեծահասակների ու երեխաների փոխհարաբերությունների առաջին լուրջ ուսումնասիրողներից կարելի է համարել Ալֆրեդ Ադլերին։ Ադլերը խորհուրդ է տալիս․
- Դաստիարակողը, ծնողը կամ ուսուցիչը պետք է վայելի երեխայի սերը։ Դաստիարակության կարևորագույն օգնականը սերն է։ Երեխայի հանդեպ սերը նրա դաստիարակելիության գլխավոր երաշխիքն է։
- Երեխայի զարգացման մեջ ամենասատարող գործոնը սեփական ուժերի մեջ նրա վստահույթունն է։ Երեխայի ինքնավստահությունը, նրա անձնային համարձակությունը մեծագույն երջանկություն է իր համար։
- Թույլ ու վատառողջ երեխաները հեշտությամբ կորցնում են ինքնավստահությունը, այնպես, ինչպես երես առած գերխնամված երեխաները։ Բոլոր երեխաների ինքնավստահությունը պետք է պաշտպանել ու ուժեղացնել։
- Ոչ մի իրավիճակում երեխան չպետք է վախենա իրեն դաստիարակողից
Ինչ վերաբերում է կարգապահական նորմերին, ապա խրախուսանքն ու պարգևատրումը ավելի նախընտրելի են, քան պատիժը։ Եթե պատիժն անխուսափելի է, ապա այն պետք է երեխային հիշեցնի իր սխալ արարքի մասին և շեշտը դնի վարքի առավել արդյունավետ ու դրական ձևերի վրա։
Դաստիարակության վերաբերյալ Ադլերի հիմնական գաղափարը հենվում է «համագործակցություն» և «հավասարություն» հասկացությունների վրա։
