Սթրեսը և դեպրեսիան
Սթրեսը կարող է դեպրեսիվ վիճակ առաջ բերել: Դա կապված է այն բանի հետ, որ սթրեսի ժամանակ օրգանիզմը ծախսում է իր պահուստային ուժերը, իսկ հետսթրեսային վիճակում կարիք ունենում վերականգնվելու: Այդ պատճառով որոշակի ընկճվածությունը, նեղվածությունն ու որևէ բան անելու ցանկության բացակայությունը սթրեսի շատ օրինաչափ հետևանքներն են: Նման հույզերը սահմանափակում են օրգանիզմի հետագա գործունեությունը, ինչն օրգանիզմին արագ վերականգնվելու հնարավորություն է տալիս: Նորմայում այս վիճակը շատ ուժեղ արտահայտված չի լինում, կարճ է տևում և հանգստից հետո անցնում է:
Շատ երկարատև կամ ուժեղ սթրեսը կարող է հանգեցնել կլինիկական նշանակություն ունեցող դեպրեսիայի, որը պահանջում է մասնագիտական աջակցություն, հոգեբանի կամ հոգեբույժի խորհրդատվություն:
Ինչպես տարբերել ինքն իրեն անցնող հետսթրեսային դեպրեսիան պաթոլոգիկ, դեղորայքային կամ հոգեթերապևտիկ, մասնագիտական միջամտություն պահանջող դեպրեսիայից:
Դա կարելի է անել հետևյալ 10 հարցերի միջոցով:
- Դուք ճնշվածություն, ընկճվածություն և թախի՞ծ եք զգում:
- Կորցրե՞լ եք արդյոք նախկինում ձեզ ուրախացնող զբաղմունքներից (աշխատանք, հետաքրքրություններ, ընթերցանություն և այլն) հաճույք ստանալու ունակությունը:
- Անընդհատ հոգնածության և էներգիայի կորստի զգացողությու՞ն եք ունենում:
- Ինքնագնահատականի և վստահության անկու՞մ եք նկատում:
- Մեղքի զգացում ունե՞ք ուրիշների նկատմամբ:
- Ունենո՞ւմ եք այնպիսի մտքեր, որ կյանքը ձեզ համար այլևս արժեք չունի:
- Դժվարություն ունենո՞ւմ եք ուշադրությունը կենտրոնացնելիս և որոշումներ կայացնելիս:
- Դժգոհո՞ւմ եք արդյոք անհանգստությունից, կամ հակառակը, ընդհանուր արգելակվածության զգացումից:
- Տառապո՞ւմ եք անքնությունից, կամ հակառակը, քնո՞ւմ եք ավելի երկար, քան սովորաբար:
- Նկատո՞ւմ եք արդյոք ախորժակի, քաշի ավելացում կամ նվազում:
Եթե դուք դրական եք պատասխանել ցանկացած երկու հարցի առաջին երեքից, ընդհանուր դրական պատասխանների թիվը 4 է կամ ավել, այդ ախտանշանները կապված չեն սոմատիկ հիվանդությունների հետ, և դուք նկատում եք դրանք երկու և ավել շաբաթների ընթացքում` դեպրեսիայի ախտորոշման հավանականությունը շատ մեծ է: Այս պարագայում ավելի ճիշտ կլիներ դիմել հոգեբանի կամ բժշկի` ախտորոշումը հստակեցնելու և արդյունավետ բուժում սկսելու համար:
